Bách bộ, Củ ba mươi, Dây dẹt ác | Stemona tuberosa Stemonaceae(Bách Bộ)

👉Bấm vào đây để xem 👉 BÍ QUYẾT HẾT ĐAU DẠ DÀY

👉 Bấm vào đây để xem 👉 CÁCH CHỮA PHÌ ĐẠI TIỀN LIỆT TUYẾN - TRÁNH PHẢI PHẪU THUẬT

🌏 Kết nối với BẢO KỲ NAM - THUỐC NAM TRƯỜNG SINH

► Zalo: https://zalo.me/thuocnamtruongsinh

Bài thuốc có vị bách bộ:

Trị ho dữ dội:

• Dùng rễ Bách bộ, Gừng sống, giã lấy nước, 2 vị bằng nhau, sắc uống 2 chén (Trữu Hậu phương).
• Dùng rễ Bách bộ ngâm rượu, ngày uống 1 chén, ngày 3 lần (Trương Văn Trọng).
• Dùng Bách bộ (cả dây lẫn rễ), giã vắt lấy nước cốt, trộn với mật ong, 2 thứ bằng nhau. Nấu thành cao,ngậm nước nuốt từ từ (Tục Thập Toàn phương).

Trị ho lâu năm: Bách bộ (rễ) 20 cân, gĩa vắt nước, sắc lại cho dẻo quánh. Mỗilần uống 1 muỗng canh, ngày 3 lần (Thiên Kim phương)

Trị trẻ nhỏ ho do hàn: Bách bộ sao, Ma hoàng khử mắt, mỗi thứ 30g,tán bột. Hạnh nhân (bỏ vỏ, bỏ đầu nhọn) sao, bỏ vào nước thật sôi, vớt ra, nghiền bột,cho mật vào nặn viên bằng hạt Bồ kết. Mỗi lần uống 23 viên với nước nóng (Tiểu Nhi Dược Chứng Trực Quyết).

Trị phù, vàng da cả người: Bách bộ (củ) mới đào về, rửa sạch, gĩa nát. Đắp một miếng lên rốn, lấy nửa tô xôi gĩa mềm dẻo đắp trên miếng Bách bộ vừa rồi, xong lấy khăn bịt lại 12 ngày sau thấy trong ruột có hôi mùi rượu thì tiểu được, hết phù (Dương Thị Gia Tàng Phương).

Trị áo quần có rận, rệp, bọ chét, chí: Dùng Bách bộ, Tần giao nghiền nhỏ cho vào lồng tre xông khói lên, có thể nấu nước giặt (Kinh Nghiệm Phương).

Trị giun: Bách bộ 12g, sắc uống vào buổi sáng lúc đói, liên tục 5 ngày, sau đó dùng thuốc xổ mỗi sáng (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).

Trị ho do cảm mạo, ngứa họng, đờm ít: Bách bộ 16g,Kinh giới 12g,Bạch tiền 12g,Cát cánh 12g,Sắc uống (Trung Dược Học).

Trị lao phổi: Bách bộ 12g sắc uống với bột Bạch cập 12g (Sổ Tay LâmSàng Trung Dược).

Trị ho do lao phổi, do phế nhiệt: Bách bộ 640g,Sa sâm 640g,đổ 10 cân nước sắc bỏ bã, trộn với 640gmật ong, nấu nhỏ lửa cho thành cao. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 8ml (Sổ Tay LâmSàng Trung Dược).

Trị ho, suyễn, khí quản viêm mãn tính: Bách bộ 20g,Miên hoa căn 5 cái, Ma hoàng 8g, Đại toán 1 củ, sắc uống (Sổ Tay LâmSàng Trung Dược).

Trị mề đay: Bách bộ 29g, Bằng sa, Hùng hoàng mỗi thứ 8g, sắc nước, rửa (Sổ Tay LâmSàng Trung Dược).

Kiêng kỵ:

• Tỳ hư, tiêu chảy: không dùng (Trung Dược Học).
• Vị này dễ làm thương tổn tới Vị, có tính hoạt trường,vì vậy người Tỳ hư, tiêu chảy: cấm dùng (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).

Một số loài Bách bộ thường gặp:

1. Bách bộ lá mọc đối (Stemona tuberosa Lour.) đã nói trên

2. Bách bộ đá hay Bách bộ không quấn (Stemona saxorum Gagnep)

• Thân thảo không quấn, dài 20 – 25cm, có khi phân nhánh, có khi không.
• Lá dưới biến thành vảy dài 5-7mm, phía trên có 2-3 lá hình trứng hay hình tim, đầu nhọn, gân cuống.
• Ra hoa vào tháng 4. Cây thường gặp ở các hốc đá có mùn tại các rừng miền núi phía Bắc nước ta.

3. Bách bộ japonica (Stemona japonica (B1) Miq)

• Cây nhỏ sống nhiều năm. Toàn cây nhẵn, thân có rãnh dọc
• Củ rễ chất thịt, hình chùy đều, mọc thành chùm gồm nhiều củ,
• Lá đơn mọc thành 2 -4 vòng lá nhọn hoặc hơi nhọn, lá không co răng cưa, hơi uống hình làn sóng, phía cuống lá hình tròn hay gần như hình tiết, gân lá có 5 – 9, cuống lá hình sợi dây dài khoảng 1,5 – 3cm.
• Hoa mọc trên cuống dài hình sợi dây, mọc sen bên trên cuống lá, mỗi cuống lá có một hoa, hoa màu xanh nhạt, có 4 cánh, cánh hoa xẻ thành hai, hình trứng hay hình kim, đuôi nhọn, phần cuống hơi rộng, sau khi hoa nở cánh hoa xòe ra cụp xuống cong ra ngoài, 4 nhị đực màu tím, gần giống hình mũi tên, ngắn, có hai bao phấn, cọng hình sợi dây, bầu hình trứng không có vòi.
• Quả bế đôi quả hình trứng rộng và dẹt, vỏ nhẵn bóng không có lông, lúc còn non màu xanh nhạt, lúc chín thì vỏ nứt ra, trong có nhiều hạt. Hạt hình bầu dục dài nâu tím sẫm. Vỏ có nhiều nếp dọc, một đầu có chất màng màu trắng vàng.

4. Cây bách bộ hoa nhỏ (Stemona pariflora Wight)

• Lá mọc cách, hoặc mọc thành vòng quanh mắt, mỗi mắt có 3-4 lá, hình kim phình, chỗ cuống hình tiết.
• Hoa rất nhỏ, bao hoa hình chiết đục, có 4 cánh hoa, nứt 2 thùy, hình kim phình giữa. bầu hoa hình trứng, trong có 3 hạt dựng đứng.

5. Cây Bách bộ lá hẹp (Stemona agula Sm.) là

• Cây thân thảo, leo bò, sống lâu năm. Thân dài 30-60cm.
• Củ rễ chất thịt, mọc chùm, hình dài hay khác.
• Lá mọc đối hoặc chùm 3 – 5 lá vòng quanh mắc dây, hình kim phình thường dài thường co 3 gân, mọc từ sát cuống ra, cuống lá thường nhỏ.
• Hoa màu trắng bên ngoài màu đỏ hay hồng, có 4 nhụy đực, 1 nhụy cái. Bầu hình trứng kiểu quả bầu nhỏ. Hạt màu nâu đen.

6. Bách bộ thân đứng (Stemona sesslifolia Miq. Franch.)

• Cây đứng không phân cành, cao 60 – 65cm. Củ chất thịt, hình chùy đều, mọc thành chùm có nhiều củ.
• Mỗi mặt thân cây có 3 – 5 lá mọc xung quanh, hình trứng đến hình bầu dục dài, đuôi lá nhọn ngắn, gốc lá nhỏ dần, cuống lá ngắn, có 3 – 5 gân lá.